ในโลกยุค 5.0 เครื่องจักร คอมพิวเตอร์ AI มีความสำคัญมากกว่าคนมากขึ้นเรื่อยๆ ในอีกไม่นานข้างหน้า ความเป็นคนจะค่อยๆ หายไปจากการดำเนินชีวิตทั่วๆ ไป ความมีคุณค่าของคนอาจจะไม่มีการพูดถึง ก่อนจะถึงวันนั้น เรารู้จักตัวเรา คุณค่าของตัวเรามากน้อยแค่ไหน
เราคือใคร? เป็นคำถามง่ายๆ ที่มักจะหาคำตอบยาก ความเป็นตัวตนของเรามักจะไม่ได้รับความสนใจจากตัวเอง แต่กลับไปให้ความสนใจกับผู้อื่นมากกว่า เราลองมาค้นหาตัวตนของเราดู
- เรามาจากไหน? ก่อนที่จะมาถึงวันนี้ เราผ่านอะไรมาบ้าง อะไรเป็นสิ่งดีดีที่เราจดจำ อะไรเป็นสิ่งที่เราเรียนรู้เพื่อการพัฒนา ความรู้ ประสพการณ์ ที่ช่วยให้เราดำรงค์ตัวตนอยู่ ณ วันนี้
- พฤติกรรม / อุปนิสัยของเรา จากสภาพแวดล้อมที่เราอยู่กับมันมา สร้างเราให้มีพฤติกรรมอย่างไร เราถูกสิ่งแวดล้อมกำหนดหรือเราเป็นคนกำหนดตัวเราเอง
- ความสามารถของเรา จากสิ่งแวดล้อมต่างๆ ที่เราผ่านมา สร้างพฤติกรรมของตัวเราอยู่ในวันนี้ ทั้งสองส่วนช่วยให้เรามีพัฒนาความสามารถของเราขนาดไหน
- คุณค่าของเรา / ความเชื่อของเรา เรานำความสามารถที่เรามีไปสร้างคุณค่าแก่ตัวเราอะไรบ้าง แก่คนอื่นๆ อะไรบ้าง แล้วแแก่สังคมหล่ะมีอะไรบ้าง
- ตัวตนของเรา คุณค่าที่เราสร้าง ที่เรามี ทำให้เรามีตัวตนในรูปแบบใด
สิ่งที่กล่าวมาทั้งหมดในข้างต้น เราอาจนำมาอธิบายเพิ่มเติมได้จาการเล่าเรื่องราว (Story Telling) เพื่อให้เกิดความเข้าใจและจินตนาการตัวตนของเราได้อย่างชัดเจนยิ่งขึ้น
จำได้มั้ยว่า เวลามีคนถามเราว่า “เราคือใคร” พวกเราก็มักจะตอบว่า เราชื่อ-นามสกุลอะไร อายุเท่า จบการศึกษาจากที่ไหน มีหน้าที่การงาน ตำแหน่งอะไร เราจะแนะนำตัวเองเป็นอย่างนี้แทบทุกคน ที่จริงแล้วสิ่งเหล่านั้น “อาจไม่ใช่ตัวตนของเรา” แต่เป็นเพียงคุณสมบัติของเรา ณ เวลาใดเวลาหนึ่งเท่านั้น เมื่อเวลาเปลี่ยนไปสิ่งเหล่านั้นก็เปลี่ยนแปลงไปด้วย ตัวอย่างง่ายๆ ตำแหน่งหน้าที่การงานในเวลานั้นๆ เราเป็นหัวหน้างาน เมื่อเราเลื่อนตำแหน่งเป็นผู้จัดการ การเป็นหัวหน้างาน หรือสิ่งนั้นๆ ก็เป็นอดีตไป
แต่ถ้าเมื่อพูดถึง “ตัวตนของเราเอง” เมื่อไร จะหมายถึงสิ่งที่หล่อหลอมตัวเรามาตั้งแต่เกิด การพูดถึงตัวตนของเราก็จะเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม ตัวอย่างการพูดถึงตัวตนคือ
เราเป็นผู้หญิงไทยเชื้อสายจีน เกิดที่ต่างจังหวัด อยู่ในครอบครัวใหญ่ เป็นน้องคนสุดท้อง ได้รับความรักจากพี่ๆ เป็นอย่างดี อบอุ่น พฤติกรรมส่วนใหญ่ก็จะเป็นคนที่สดใส ร่าเริง ซน ไม่กลัวใคร ตรงไปตรงมา ที่บ้านมีอาชีพค้าขาย ตัวเราเองก็ต้องช่วยงานค้าขายที่บ้านมาตั้งแต่เด็ก ทำให้เรามีทักษะในการเจรจาต่อรอง มีมนุษย์สัมพันธ์ที่ดี และเมื่อเวลาต้องติดต่อใครๆ ก็ไม่ค่อยมีอุปสรรค ตัวเราเองก็ชอบที่จะเรียนรู้อยู่ตลอดเวลาจึงพอมีความรู้ สามารถแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้าได้ดี ความมีคุณค่าของเราน่าจะอยู่ที่เรามักได้รับความไว้วางใจมาตลอด มักจะมีคนที่มาพูดคุย ขอคำปรึกษา รวมถึงเวลาเราไปขอความช่วยเหลือจากใครก็มักจะได้รับความช่วยเหลือเกินความคาดหมายอยู่บ่อยๆ ทำให้เราคิดว่า ตัวตนของเราก็คือ ผู้หญิงที่สดใส ร่าเริง มีมนุษย์สัมพันธ์ดี มองโลกในแง่ดี ชอบช่วยเหลือผู้อื่น เปิดเผย ตรงไปตรงมา และเมื่อยามที่ต้องขอความช่วยเหลือจากใคร ก็จะใช้ความจริงใจ สื่อสารตรงๆ ทางบวกให้คนอยากช่วยเหลือเรา ชอบงานบริการ อาชีพที่เราทำมาโดยตลอด และถนัดคือ การบริหารทรัพยากรบุคคล ที่เราชอบพูดว่า เราเหมือนนักวิทยาศาสตร์ที่ผสมเคมีทางอารมณ์ให้กลมกล่อม ทำให้คนเข้าใจซึ่งกันและกัน
โดยสรุป เราคือใครในสายตาของเราเอง จะเป็นอย่างที่กล่าวข้างต้นตามสีต่างๆ เริ่มจากสภาพแวดล้อม พฤติกรรม ความสามารถ คุณค่า ทั้ง 4 อย่างนี้สร้างตัวเรามาจนในที่สุดก็เป็น “ตัวตนของเราเอง”
คุณหล่ะคะ “รู้จักตัวตนของคุณหรือยัง?”